0-6 Yaş Çocukların Gelişim Özellikleri

0-6 yaş arası dönem, çocuğun zihinsel, bedensel, duygusal ve sosyal gelişimi açısından en hızlı ilerleyen ve en hassas süreçtir. Bu yıllar, bir çocuğun kişilik yapısının, öğrenme becerilerinin ve temel alışkanlıklarının temellerinin atıldığı dönemdir. Aileler için rehber niteliğinde olan bu yazıda, bu döneme ait gelişim aşamaları yaş aralıklarına göre ayrıntılı şekilde ele alınmıştır.

0-1 Yaş: Güven Temelinin Atıldığı Dönem

Fiziksel gelişim: Baş kontrolü, emekleme, oturma, yürüme gibi temel motor beceriler gelişir.

Zihinsel gelişim: Nesne sürekliliği fark etmeye ve çevre ilgi duyma başlar.

Dil gelişimi: Ağlama dışında sesler çıkarma, heceleme, ilk kelimeler bu dönemde görülür.

Duygusal gelişim: Bu dönemde en önemli ihtiyaç güvendir. Güvenli bağlanma, anneye tepki verme ve yabancılardan çekinme bu dönemin en temel özellikleridir.

1-2 Yas: Keşfetme ve Hareketlilik

Fiziksel gelişim: Yürümeye başlar, tırmanır, nesneleri tutar ve taşır

Zihinsel gelişim: Sebep-sonuç ilişkisi kurmaya başlar. Taklit oyunlar oynar.

Dil gelişimi: 10-50 arasında kelime dağarcığı oluşur, basit düzeyde anlamlı kelimeleri söyleyebilir.

Duygusal ve sosyal gelişim: Bağımsızlık arzusu belirginleşir, ben demeye başlar, 2 yaş sendromu

gözlemlenebilir.

2-3 Yaş: Sınırları Zorlama ve Sosyal İlk Adımlar

Motor gelişim: Koşma, zıplama, merdiven çıkma, top atma gibi kaba motor becerileri gelişir.

Zihinsel gelişim: Sıralama, eşleştirme, şekil-renk tanıma başlar.

Dil gelişimi: 200’e yakın kelime bilir, kısa ve basit cümleler kurar.

Sosyal gelişim: Oyun oynarken diğer çocuklarla etkileşim artar ama genellikle paralel oyun görülür.

3-4 Yaş: Sınırsız Merak ve Hayal Gücü

Motor gelişim: Makas kullanma, kalemle çizim yapma, tek ayak üstünde durma becerileri gelişir.

Zihinsel gelişim: Hikaye anlatma, hayal kurma, nesneleri kategorize etme yetisi artar.

Dil gelişimi: Dil neredeyse anlaşılır hale gelir, karmaşık cümleler kurmaya başlar.

Sosyal gelişim: Arkadaş edinme ve paylaşma başlar. Empati ilk kez görülür.

4-5 Yaş: Kuralları Anlama ve Rol Play Oyunlar

Fiziksel gelişim: Daha kontrollü ve koordineli hareket eder, spor ve ritmik aktiviteleri sever.

Zihinsel gelişim: Neden-sonuç ilişkileri gelişir, problem çözme becerileri artar.

Dil gelişimi: Sohbet eder, dilbilgisi kurallarını daha doğru kullanır.

Sosyal gelişim: Grup oyunlarına katılır, kuralları anlamaya baslar. Adalet kavramı gelişir.

5-6 Yaş

: Okula Hazırlık ve Sorumluluk

Motor gelişim: Yazı yazma, çizim, küçük nesnelerle hassas hareketler gelişir.

Zihinsel gelişim: Harf ve sayılara ilgi artar, mantıklı düşünme başlar.

Dil gelişimi: Akıcı konuşur, neden-sonuç açıklaması yapabilir.

Sosyal gelişim: Sıra bekleme, grup çalışması, kurallı oyunlara katılma becerisi gelişir.

Sonuç; 0-6 yaş, bir çocuğun gelişim yolculuğundaki en temel dönemdir. Bu süreçte her çocuğun  bireysel farklılıklar gösterebileceği unutulmamalıdır. Ebeveynlerin çocuklarını yargılamadan, karşılaştırmadan gözlemlemesi ve gelişimlerini desteklemesi bu dönemin sağlıklı geçmesi açısından çok kıymetlidir.

Unutmayın: Çocuğunuzun büyümesini izlemek kadar gelişimini de desteklemek de sizin elinizde.

Gülşen Yıldırım